Các phương pháp hạch toán hàng tồn kho
1. Theo chuẩn mực kế toán số 2, hàng tồn kho gồm:
– Hàng hóa mua về để bán: Hàng hóa tồn kho, hàng mua đang đi trên đường, hàng gửi đi bán, hàng hóa gửi đi gia công chế biến
– Thành phẩm tồn kho và thành phẩm gửi đi bán
– Sản phẩm dở dang: Sản phẩm chưa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chưa làm thủ tục nhập kho thành phẩm
– Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến và đã mua đang đi trên đường
– Chi phí dịch vụ dở dang.
2. Các phương pháp hạch toán hàng tồn kho
Theo như chúng ta biết thì có 2 phương pháp hạch toán hàng tồn kho, tuy nhiên mỗi phương pháp lại phù hợp với từng loại hình doanh nghiệp khác nhau. Việc lựa chọn đúng phương pháp hạch toán hàng tồn kho thích hợp sẽ giúp cho các công tác kế toán kho thuận lợi hơn, tiết kiệm thời gian cũng như mang lại tính chính xác cao hơn cho doanh nghiệp
| Phương pháp kê khai thường xuyên | Phương pháp kiểm kê định kỳ | |
| Nội dung |
– Theo dõi thường xuyên liên tục có hệ thống;
– Phản ánh tình hình nhập, xuất, tồn của hàng tồn kho; – Giá trị hàng tồn kho có thể tính được ở bất kỳ thời điểm nào trong kỳ |
– Không theo dõi phản ánh thường xuyên, liên tục;
– Chỉ phản ánh hàng tồn kho đầu kỳ và cuối kỳ, không phản ánh nhập – xuất trong kỳ; – Giá trị hàng xuất trong kỳ tới thời điểm cuối kỳ mới tính được. Việc tính giá trị của hàng hóa, vật tư xuất trong kỳ được tính theo công thức: Trị giá hàng xuất kho trong kỳ = Trị giá hàng tồn kho đầu kỳ + Tổng trị giá hàng nhập kho trong kỳ – Trị giá hàng tồn kho cuối kỳ |
| Chứng từ sử dụng |
– Phiếu nhập kho, phiếu xuất kho;
– Biên bản kiểm kê vật tư, hàng hóa |
Tương tự như phương pháp KKTX, tuy nhiên đến cuối kỳ kế toán mới nhận chứng từ nhập xuất hàng hóa từ thủ kho, kiểm tra và phân loại chứng từ theo từng loại, ghi giá hạch toán. |
| Ưu điểm |
– Có thể xác định đánh giá về số lượng và giá trị hàng tồn kho vào từng thời điểm khác nhau nếu DN có nhu cầu kiểm tra;
– Nắm bắt quản lý được hàng tồn kho thường xuyên, liên tục, góp phần điều chỉnh nhanh chóng kịp thời tình hình sản xuất kinh doanh của DN; – Giảm tình trạng sai sót trong việc ghi chép và quản lý; |
– Giảm khối lượng ghi chép
– Giảm bớt sự công kềnh của việc ghi chép vào sổ |
| Nhược điểm | Tăng khối lượng ghi chép hằng ngày, gây áp lực cho người làm công tác kế toán. Tuy nhiên, nhược điểm này sẽ được khắc phục khi doanh nghiệp sử dụng các phần mềm hỗ trợ kế toán hay tin học hóa công tác kế toán |
– Công việc tồn kho dồn vào cuối kỳ;
– Công việc kiểm tra không thường xuyên trong khi tình hình nhập, xuất kho là liên tục sẽ gây hạn chế chức năng kiểm tra của kế toán trong quản lý; – Khó phát hiện sai sót nếu kiểm kê hàng thực tế không trùng khớp với ghi sổ kế toán |
| Đối tượng áp dụng |
Phương pháp kê khai thường xuyên áp dụng cho các đơn vị sản xuất (công nghiệp, xây lắp,…) và các đơn vị thương nghiệp kinh doanh các mặt hàng có giá trị lớn như máy móc, thiết bị, hàng có kỹ thuật hay chất lượng cao,…
– Theo phương pháp này giúp DN biết được mặt hàng nào đang được tiêu thụ nhanh chóng để kịp thời mua thêm hàng nhập kho dự trữ, hay mặt hàng nào bị ứ đọng, khó tiêu thụ để nhanh chóng tìm giải pháp tiêu thụ hàng, thu hồi vốn; vì DN kinh doanh các mặt hàng có giá trị lớn, nếu để ứ đọng hàng nhiều sẽ dẫn đến ứ đọng vốn lớn, kinh doanh không đạt hiệu quả; – Quá trình làm việc giữa kế toán, thủ kho và phòng kinh doanh được diễn ra liên tục thông qua việc giao nhận các chứng từ |
Phương pháp kiểm kê định kỳ áp dụng cho các DN kinh doanh mặt hàng có giá trị thấp, số lượng lớn, nhiều chủng loại, quy cách,… và các đơn vị sản xuất ra một loại sản phẩm, hàng hóa nào đó vì trong trường hợp này mới tính được tương đối chính xác giá thành
– Vì các mặt hàng có nhiều chủng loại và có giá trị thấp nên nếu lựa chon phương pháp KKTX sẽ mất nhiều thời gian của công tác kế toán và có thể không mang lại hiệu quả vì độ chính xác không cao; – Theo phương pháp này khối lượng công việc kế toán dồn vào cuối kỳ lớn nên có thể gặp nhiều sai sót và khó điều chỉnh; – Trong kỳ, chủ DN không thể nắm bắt tình hình tồn, nhập, xuất kho hàng hoá của DN thông qua kế toán dẫn đến chậm trễ khi đưa ra các quyết định.
|
Chú ý: Hai phương pháp hạch toán hàng tồn kho bao gồm phương pháp kê khai thường xuyên và phương pháp kê khai định kì, mỗi doanh nghiệp chỉ được áp dụng một trong hai phương pháp này. Việc lựa chọn phương pháp hàng tồn kho nào thì kế toán của doanh nghiệp đó phải căn cứ vào đặc điểm, tính chất, số lượng với chủng loại của vật tư, hàng hóa và yêu cầu quản lý để có sự vận dụng thích hợp, thực hiện nhất quán trong kế toán.
